NỖI NIỀM

( Nhớ Trần Huyền Trân rượu với Tản Đà )

Nguyễn Minh Bích


Tàn canh…xa lắc mùa xuân

Rót đi. Rót rót. Bao lần thương đau

Mấy mươi tuổi rót cho nhau

Trăm năm trôi, nước mắt lau nhạt nhòa


Đắng. Chua. Ngày tháng lướt qua

Lời tri âm ngỡ tưởng xa hóa gần

Nỗi niềm chìm nổi “Rau tần” *

Thương thay cụ Tản…mấy lần hâm be

Men nồng ủ giọt nắng hè

Rượu người xưa rót…tràn về hôm nay…!



Hè 2013

Tròn 100 năm ngày sinh Trần Huyền Trân

* “Rau tần” – Tác phẩm thơ duy nhất của Trần Huyền Trân

viết năm 1938. Mãi đến năm 1987 mới xuất bản, trước lúc ông qua đời 2 năm.

Chạm ý thơ - nghĩ về miền lục bát

                                           (Bài trình bày tại hội nghị ra mắt tác phẩm:

     “Cầu Giấy thơ” của CLB Nhà Văn hóa Cầu Giấy - 20/6/2013)

                                                      

 Nguyễn Minh Bích

                        (CLB thơ Lục bát Hà Nội - chi nhánh Cầu Giấy)

        Câu lạc bộ Nhà Văn hóa quận Cầu Giấy Hà Nội sắp ra mắt bạn đọc tác phẩm “Cầu Giấy thơ”. Đây là tập thơ có chất lượng cả về hình thức cũng như nội dung. Ẩn chứa trong đó tấm lòng nhân hậu, thiết tha của 50 tác giả (toàn cây bút đã nghỉ hưu) với 183 bài, gồm đủ các thể loại thơ khác nhau: Từ lục bát; đường luật đến tứ tuyệt; ngũ ngôn; lục ngôn; song thất lục bát; và thơ tự do… trong đó số lượng thơ lục bát chiếm gần một nửa số bài so với tổng số đã in trong tập (86/183 bài). Tôi rất có ý thức đọc và học hỏi tất cả các bài, các thể thơ trong tác phẩm. Song do thói quen thường trực, chẳng hiểu có tự bao giờ, nên tôi giành nhiều thời gian và tình cảm của mình cho thơ lục bát. Bởi thế khi gặp bài “Yêu nàng lục bát” của tác giả Vân Nga, mới đọc lướt qua – tựa hồ như mới chạm vào bài thơ và ý thơ đã khiến tôi nghĩ ngay đến một miền lục bát. Xin thưa: Tôi hoàn toàn không có ý định , và càng không coi đây là bài thơ “hay nhất” trong tập thơ. Chắc chắn tác giả và bạn đọc cũng dễ dàng đồng tình với tôi về điều đó.

Bài thơ không dài, chỉ vẻn vẹn có 14 câu thơ lục bát, tác giả không có ý định phân chia cấu trúc bài thơ này thành những khổ nhỏ, bài thơ liền mạch như một dòng chảy. Mở đầu bằng 2 câu: “Lục bát say đắm lòng tôi/ Tiếng ru êm ái à ơi những chiều”/ và kết thúc bằng 2 câu: “Tha hương rời bỏ quê cha/ Nhớ câu lục bát ngân nga lại về”/

Đọc bài thơ, ta như thấy tác giả muốn gửi gắm trọn tình yêu và niềm tin của mình vào trong đó. Không dấu diếm, tác giả đã bộc lộ lòng mình ngay từ tên gọi bài thơ một cách hình ảnh: “Yêu nàng lục bát”. Coi thơ lục bát như người bạn thân thiết để tâm giao, gửi gắm lòng mình. Với phương pháp kể, tác giả cũng đã lần lượt cho người đọc thấy những cung bậc và căn nguyên tình yêu của mình với “Nàng lục bát”. Bởi lẽ lục bát đã có trong tác giả ngay từ thuở còn nằm trên nôi – trên cánh tay âu yếm của mẹ, của bà, cùng với nhịp chao nghiêng của “tiếng ru êm ái à ơi”. Cho đến lúc trưởng thành thì lục bát như lời tâm tình, thầm thì nhắc nhở về công lao dưỡng dục sinh thành của mẹ, cha, công lao ấy như non cao biển rộng; làm người chớ quên điều thiêng liêng, cao quý ấy. Và đây nữa: Lục bát còn lưu giữ những khúc tâm tình đẹp đẽ của tình yêu lứa đôi, tình yêu tuổi trẻ, có cả sự chứng giám của những buổi “hoàng hôn chín mọng” hay những phút “bình minh la đà”; lục bát in đậm và lưu giữ mãi hình ảnh “gốc đa, giếng nước” đầu làng vẫn xanh trong kỷ niệm của tác giả một thời đã qua. Đó là căn nguyên để dẫu có phải “tha hương rời bỏ quê cha” thì vẫn “nhớ câu lục bát ngân nga lại về” thật trọn nghĩa, vẹn tình biết bao.

Vẹn nguyên một dáng hình

Chú thích: Bài thơ viết theo bức hình và lời  kể cảm động của TS. Nguyễn Thị Báo - con gái cụ ngày 06 tháng giêng  năm Quý tỵ (15-02-2013)

Tác phẩm thơ trưng bày tại Ngày thơ Việt Nam - Văn Miếu

Chùm thơ Xuân

Cảm nhận: Thao thức đồng chiều

ĐÔI DÒNG CẢM NGHĨ VỀ TẬP THƠ “ THAO THỨC ĐỒNG CHIỀU”

(Quý tặng tác giả Nguyễn Minh Bích)

Tôi gặp anh lần đầu ở một câu lạc bộ thơ, với giọng nói nhẹ nhàng, cái bắt tay điềm đạm và nụ cười tươi rói như còn vương  lại của một thời the trung. Anh là nhà giáo – nhà thơ Nguyễn Minh Bích quê ở Nam Hồng và là tác giả ấn phẩm “THAO THỨC ĐỒNG CHIỀU”. Anh tâm sự mãi đến bây giờ khi đã về hưu anh mới lại có dịp “về với cánh đồng thơ”. Nhưng có lẽ đã từ lâu lắm rồi tình thơ đã tràn ngập tâm hồn anh, cho nen những vần thơ anh đọc nên là những âm điệu tràn đầy cảm xúc dung dị:

Ơi năm ơi tháng ơi ngày

Vần thơ thao thức, gieo say đồng chiều.

Và tôi thấy mình thích thơ anh! Cho đến một ngày anh tặng tôi tập thơ đầu tay “Thao Thức Đòng Chiều”. Tập thơ như cuốn hút theo cung bậc tình cảm, tôi mê mải đọc. Quả là không sai, anh đã được kế thừa tâm hồn thơ của cha anh: Một thầy đồ hay chữ, hay thơ:

Sáu mươi năm ấy qua rồi

Bâng khuâng nhớ dáng cha ngồi giảng thơ

Lời cha ghi tạc đến giờ

Ngấm trong con để mầm thơ đâm chồi

“Thao Thức Đồng Chiều” là tập thơ ấn tượng với hầu hết là thơ Lục Bát ngắn gọn, chặt chẽ niêm luật, mượt mà sâu lắng tình người. Đó là tình cảm yêu thương gia đình quê hương bạn bè, yêu cảnh đẹp thiên nhiên đất nước con người, nỗi nhớ về những kỷ niệm và những suy nghĩ nhân tình thế thái trên mỗi bước đường mà anh đi. Nhưng ấn tượng nhất vẫn là những vần thơ lòng dành cho gia đình cha mẹ. Đã ngoài sáu mươi tuổi nhưng nỗi nhớ nhung cha mẹ vẫn day dứt sâu đậm như tuổi thành niên vậy:

Dẫu rằng xa cách …đôi nơi…

Tình cha sưởi ấm suốt đời con đi

Hay:

Áo tơi nón vá che đầu

Gập lưng mẹ cấy, dãi dầu bão giông

Và đây nữa tiếng lòng của anh gửi theo khói hương nhắn nhủ hay vẫn tâm niệm lo toan cho cha mẹ trong nước mắt đầm đìa:

Nhang thơm con gửi về trời

Mong cha thanh thản - Mẹ ơi yên lòng!

Đối với anh sự biết ơn không phải chỉ là mang nặng đẻ đau mà còn là sự chắt chiu đùm bọc của cha mẹ vợ, tình thương ấy cũng cháy lòng anh:

Thăm con mẹ chẳng nói gì

Tuổi già héo hắt ép mi lệ trào

Thương con tựa thủa nảo nào

Quý thằng rể út mẹ trao nghĩa tình

Quý con, yêu cháu ngày ngày

Chắt chiu, chiu chắt phần này gói kia

Và có bao người con rể đã để dòng lệ lăn dài theo khói hương như anh:

Canh dài thắp nén nhang thơm

Lạy cầu mong mẹ hương hồn bình an

Không chỉ gửi gắm tâm hồn trong thơ để thương để nhớ cha me, anh còn đồng cảm với nỗi vất vả can trường của anh chị em ruột hay với những người nông dân nghèo khó quê anh. Bài thơ “ Chị Tôi” là nỗi canh cánh nhớ thương, biết ơn người chị đã hy sinh chịu khó lam làm nuôi anh ăn học:

Sinh ra trong cảnh nghèo hèn

Tháng ngày tận tụy nuôi em học hành

Miếng ngon cùng tấm áo lành

Nhịn nhường, chia sẻ, chị giành phần em

Tình cảm chị em tha thiết ấy đã theo anh cho đến tuổi bạc đầu không dứt:

Đâu đây thoảng tiếng võng đưa…

À…ơi…lời chị giấc trưa em nồng

Tôi trân trọng thơ anh không phải chỉ thơ hay lắng đọng muợt mà chân chất mà còn là cái tình cái nghĩa trong thơ, anh phải là người có đầu có cuối đầy tình đầy nghĩa ở đời, chẳng thế mà đã sáu mươi sáu tuổi anh vẫn giữ được cốt cách nhà giáo điềm đạm, thanh lịch và thật nhẹ nhàng.

Anh nâng tô phở em mua

Sợi thương - sợi nhớ - sợi chờ ngày vui

Anh ăn ngon miệng khỏe rồi

Trong em tràn ngập niềm vui rộn ràng

Trời! Có một người chồng đã phải nằm trên giường bệnh thì ắt phải được vợ chiều chuộng chăm sóc rồi. Ấy mà khi nâng tô phở trên tay chưa an đã đếm từng sợi thương sợi nhớ để nâng niu công lao nghĩa tình của vợ thì quả là xưa nay hiếm. Việc nhỏ còn nâng niu thì việc lớn có bao giờ quên? Tình yêu sẽ chẳng bao giờ nhạt phai trong tâm hồn sâu lắng

Nhìn em anh hiểu những gì…

Tình thâm nghĩa trọng đến khi bạc đầu!

Với tâm hồn nhạy cảm , yêu thương anh đã mượn thơ để tâm sự cùng con, con anh đã sớm ra đi giữa dộ trăng tròn:

Héo lòng mẹ, buốt tim cha

Nỗi đau ngăm mãi bao giờ cho nguôi

Và anh như muốn kéo con lại ôm vào lòng mãi mãi

Xa ư ??? Không. Vẫn rất gần!

Vẫn con ta đó, ngàn lần vẹn nguyên

Thật cảm thông và xúc động mặc dù bài thơ đã từ những năm 1993. Con đi xa, con ở gần lúc nào cũng là yêu thương cháy bỏng lòng anh

Khuya rồi đã ngủ chưa con

“Cún” yêu của bố, còn đùa chơi.

Nhớ con nhớ lắm con ơi

Trĩu lòng bố một khoảng trời phương nam

Tiếng reo trong trẻo một lần nữa lại cất lên trong thơ anh như một điểm nhấn một tiếng chuông ngân khi đón nhận đứa cháu chào đời:

Bà vui giọt lệ ngấn đầy

Ông vui nâng chén rượu này thêm vui

Cụng đi…cụng nữa…bà ơi

Mừng “Thằng cu Tý” cháu tôi chào đời

Làm chồng làm cha rồi làm ông đó là quy luật thường tình của cuộc sống. Nhưng mấy ai đã biết được thành thơ, để rồi dòng thơ cứ thế cuộn chảy, mênh mang hòa quyện mượt mà tha thiết như vậy. Những vần thơ lục bát cứ như muốn bay lên khắc sâu vào lòng người đọc. Tôi cảm ơn anh đã tặng tôi “Thao Thức Đồng Chiều”.

Hoàng Thị Ngọc Hồi

( Phó chủ nhiệm CLB thơ lục bát Cầu Giấy - HN)

SĐT: 0913 591 359.

  

VẪN SAY “THAO THỨC ĐỒNG CHIỀU”

 (Quý tặng tác giả Nguyễn Minh Bích)

“Vẫn say” “Thao thức đồng chiều”

“Một thời để nhớ” để yêu “Hẹn” chờ

“Mấy lời gửi lại” “Dáng xưa”

 “Bài thơ kỷ niệm” ước “Mơ” “Thế là”…

“Mẹ ơi” “Gieo trọn bài ca”

“Chị tôi ngóng đợi ” “Mơ” “Hoa đời thường”

“Lặng nghe em giảng” dịu dàng

“Lời tâm sự” “Ơi tre làng” “Vẹn nguyên”

Vẫn “Còn đó khoảng trời riêng”

“Về đi em” “Nhắn” “Con thuyền lênh đênh”

“Chia trăng” “Chờ nhé” “Bềnh bồng”

“Sông quê tiếng vọng” “Mấy vần nôm na”

“Sóng vẫn dậy” “Ứ biết mà”

“ Tiễn em” đi “ Có ngày qua đong đầy”

“Xuân về” “Nói với con đây”

“Lời tâm can” “Nhớ cháu” ngày cách xa

“Chợ chiều” “Chờ tiếng em” ca

Mà “Đêm Phú Quốc” trăng ngà đầy khoang

“Chúc em trước lúc xuân sang”

“Mấy lời cảm tác” “Nồng nàn tình em”

“Chúa vui” thi phẩm êm đềm

Thay ai đã “Nói cùng em” những lời

Gấp trang thơ, dạ bồi hồi

Mỗi vần mỗi tứ ngời ngời nét xuân

Đôi dòng viết tặng thi nhân

Tri âm, tri kỷ nối gần khoảng xa

(Những chữ trong nháy kép là đầu bài thơ của tác giả)

  

       Ngô Nguyên Ngần

(Chủ nhiệm CLB thơ lục bát Cầu Giấy - Hà Nội)

                                                                                            SĐT: 0912 573 005

  

RUNG ĐỘNG CON TIM

                                                  (Quý tặng tác giả Nguyễn Minh Bích)

Nguyễn Minh Bích câu thơ chải chuốt

Thương mẹ - ơn cha suốt cuộc đời

Vợ, con, cháu quý vẹn mười

Tình thân với bạn mọi người quý yêu!

Những dòng thơ “yêu kiều” đáo để

Cũng lặng thầm góc bể xôn xao

Gửi vào nỗi nhớ chiêm bao

Những nàng tiên nữ thủa nào vương tơ.

Luôn nhung nhơ vẫn mơ ngày đọc

Trải nỗi lòng rung động con tim

Tâm tim sâu lắng nổi chìm

Thỏa nguyền ước hẹn bóng chim đợi chờ.

Nguyễn Ngọc Cơ

(CLB thơ lục bát Cầu Giấy - Hà Nội)

ĐT: 0125 283 6874

Tập thơ Thao thức đồng chiều

Video chương trình CLB Thơ VTV1 - Cảm xúc Tháng 8

Thao thức đồng chiều tập thơ mang đậm nỗi nhớ quê

Với bảy mươi bài thơ được viết chủ yếu ở thể thơ lục bát, tập thơ đầu tay "Thao thức đồng chiều"- Nhà xuất bản  Văn học ấn hành, của tác giả Nguyễn Minh Bích ra mắt bạn đọc như một sự trình làng thật lặng lẽ và khiêm nhường.

Tên gọi tập thơ được tác giả lấy ra từ tít của bài thơ đầu của tập. Đọc bài thơ ấy, độc giả như thấy được lời giới thiệu khái quát và tế nhị của tác giả về nguyên do đến với "Cánh đồng thơ" của mình. Nguyễn Minh Bích đến với thơ có phần như hơi muộn, bởi trước đó anh còn bộn bề với bao việc thường nhật phải làm, cho dù trong anh luôn ấp ủ, đằm thắm và nặng lòng với "Cánh đồng thơ":

Mải mê với "Cánh đồng đời"

Bao nhiêu năm ấy, một thời đã qua

Trải bao gió táp mưa sa

Buồn vui sướng khổ âu là duyên cơ

Nay về với cánh đồng thơ

Nắng chiều bảng lảng mây hờ hững trôi

Bao mùa kỷ niệm đầy vơi

Ủ trong năm tháng giục lời thơ hay

                      (Thao thức đồng chiều)

Gieo trọn bài ca

Gieo thơ đến thuở bạc đầu

Còng lưng, mờ mắt - vài câu nảy mầm

Mải mê viết, nghêu ngao ngâm

Trải lòng những phút âm thầm đêm đêm.


Trời cho "chân cứng đá mềm"

Lời thơ ru giấc, ấm êm lòng già


Để cho ta, vẫn là ta

Gieo thơ - gieo trọn bài ca cuộc đời.

Thu 2006

Bài thơ kỷ niệm

(Gửi Lâm Thư)


Anh viết gửi em bài thơ kỷ niệm
Bấy lâu nay vẫn ấp ủ trong lòng
Tuy xa rồi nhưng anh vẫn hằng mong
Gửi lại cho em mấy dòng thân thiết

Anh đã yêu rồi em ơi có biết
Mỗi lối mòn cùng với mỗi hàng cây
Xòe tán rộng bóng ngả tròn trước cửa
Che mát đàn em ríu rít vui vầy

Ơi mỗi căn phòng xưa anh gắn bó
Mỗi phút lặng im lòng anh lắng rõ
Từng nhịp tim rung, từng mạch máu đều
Khóe mắt từng em ánh nỗi thương yêu

Thắp sáng trong anh kết thành mỗi nhớ
Nhớ mỗi miếng ngon bạn bè sẻ nửa
Bắp ngô đầu mùa hay mẩu khoai lang
Quanh bếp lửa hồng tíu tít cười vang

Nhớ bữa ăn chỉ rau dền, rau dệu
Những ngày đã qua cho anh thấu hiểu
Mỗi bước ra đi thấy lớn từ đây
Có tình em gieo, tình bạn sum vầy

Năm năm bên nhau là bấy nhiêu ngày
Mà đầy ắp trong anh bao nỗi nhớ
Ngày tháng trôi đi vẫn thường nhắc nhở
Kỷ niệm vơi đầy những tháng năm qua

Mái trường đơn sơ nuôi ước mơ xa
Ơi đất quê nghèo bao dung thiết tha.

                                       Tháng 12/1972

Mẹ ơi..!

Ảnh: Internet

(Kính dâng hương hồn mẹ)

Thăm con mẹ chẳng nói gì

Tuổi già héo hắt ép mi lệ trào

Thương con tự thuở nảo nào

Quý thằng rể út, mẹ trao nghĩa tình.


Chuyện riêng tư, chuyện gia đình

Cho mình con biết, cho mình con hay

Quý con, yêu cháu ngày ngày

Chắt chiu, chi chút phần này gói kia.


Nhịn nhường lo chuyện sẻ chia

Cháu con, dâu rể bốn bề ấm êm

Mẹ đi chân cứng đá mềm

Đức - Nhân trùm khắp mọi miền cháu con.


Cạnh dài thắp nén nhang thơm

Lạy cầu mong mẹ hương hồn bình an

Ngàn năm yên giấc suối vàng

Ngàn năm thơm thảo, vẹn toàn mẹ ơi…!

Nhớ cháu

(Viết cho cháu: Trần Nguyên Nguyệt Minh, hiện đang ở Liên Bang Nga)


Sang Nga cháu có ngoan không?

Ở nhà bà, cậu ngóng trông cháu hoài

Ông ngồi than vắn thở dài

Cháu đi xa vắng, lấy ai bạn cùng.



Mỗi khi quỳ gối lưng cong

Lấy ai “phi ngựa nhong nhong” khắp nhà

Mỗi khi nắng tắt, chiều tà

Lấy ai quắp cổ để mà “đội tiên”.


Mỗi khi đêm xuống, đèn lên

Lấy ai nghe kể chuyện miền xửa … xưa…

Mỗi khi ông dạy đọc thơ

Ai vờ đọc chệch để lừa ông chơi.


Đọc xong rồi nắc nẻ cười…

Làm câu lục bát nổi, trôi bập bềnh!

Nay ngồi nhớ cháu buồn tênh

Thơ ông lẻ bóng chênh vênh sớm chiều.



Nguyệt Minh muôn quý ngàn yêu!

Thu sau về nhé thoả điều ông mong

Lại đọc thơ lại nhong nhong,

Đội tiên quắp cổ đi vòng quanh khu.



“Ngựa phi nước đại” tít mù

Ông vui, cháu sướng để bù ngày qua

Tốc hành gửi gió sang Nga

Mong cháu ngoan, khoẻ, ông bà thêm vui



Nhớ - da diết nhớ cháu ơi!

Thu sang sớm nhé, cháu tôi sắp về.

Thu 2010

Một thời để nhớ

(Tặng các anh chị em cán bộ,nhân viên đã và đang công tác tại Phòng Giáo dục huyện Đông Anh,

Nhân ngày Nhà giáo Việt Nam 20-11 -2013 ) 



Năm nhăm năm một chặng đường

Anh em bạn hữu bốn phương sum vầy

Cả ngày xưa và hôm nay

Ấm nồng  kỷ niệm những ngày đã qua


Nhớ khi trăng khuyết, trăng tà

Đường lầy níu dép khi ta xuống trường

Trưa tắm nắng, tối gội sương

Nắm cơm bẻ nửa chị nhường phần em


Bão giông lụt lội bao phen

Lưng cơm nhạt muối đã quen một thời

Ngõ mòn dẫn lối muôn nơi

Sẻ san vất vả cho vơi nhọc nhằn


Anh giải toán, em chuốt văn

Trải lòng dưới ánh trăng rằm đêm đêm

Một thời thuở ấy... làm nên

Cùng nhau chung sức ,đâu quên một thời


Một thời đạn lạc bom rơi*

Một thời chinh chiến - một thời chia xa**

Một thời khốn khó vượt qua

Một thời ta ...lại là ta ...một thời


Một thời ngày ấy...  qua rồi

Để nay gặp lại ,mừng ơi là mừng

Chúc em thắm mãi môi hồng

Chúc anh vui chén tương phùng chân quê

                                                 Cuối Thu 2013


------------------

(*) Năm 1972 bom B52 của giặc Mỹ ném tan nát phòng Giáo dục ở thôn Đản Dị xã Uy Nỗ 

(**) Năm 1987 Giải thể phòng Giáo dục làm thí điểm về cải cách giáo dục .Đến giữa những năm 90 phòng giáo dục được phục hồi đúng với tên gọi như hôm nay : Phòng Giáo dục- đào tạo huyện Đ/A

Cánh Hạc bơ vơ

Đâu rồi những hẹn cùng mong

Miền quê ấy - Bắc thăng Long đợi chờ

Sông Hồng sóng vỗ đòi thơ

Trong anh mắc nợ bao giờ trả xong


Tri ân nguyện khắc đáy lòng

Còn đâu ưu ấp ngóng mong ngày về

Chữ Tình vắt áo triền đê

Chữ Nhân vằng vặc đêm hè trăng soi



Chữ Duyên trầu thắm mặn mòi

Nồng nàn chữ Nghĩa đầy ... vơi... bao ngày

Trở mùa gió cuốn… lá bay…

Khoảng trời – mây trắng – lắt lay - đợi chờ


Nào ai học hết chữ ngờ

Đêm dài cánh hạc bơ vơ cuối trời.


(Gửi về miền xa vắng)